Mam FocCal. I co dalej?

Jak prawidłowo wykonać mikrokalibrację obiektywu? Z jakiej odległości? Jak ustawiać ostrość?

Większość współczesnych lustrzanek posiada funkcję “mikrokalibracji obiektywów”. Tak naprawdę, to same obiektywy nie są kalibrowane, tylko system autofokusa, który przesuwa ich ogniskowanie w przód lub tył w oparciu o korektę wprowadzoną przez użytkownika. Użytkownik to widzi jako zestrojony zespół aparat-obiektyw. Zazwyczaj można wprowadzić niezależną korektę dla wielu obiektywów, które są identyfikowane za pomocą wbudowanego procesora (aparat rozpoznaje, czy podpięty jest obiektyw 50/1.4, czy może 300/2.8. i przestawia parametry pod konkretny obiektyw).

Na co zwrócić uwagę przy mikrokalibracji obiektywu?

1. Cel ostrości musi być nieco większy niż sam punkt ostrości. Chodzi o to, aby punkt ostrości w aparacie w całości pokrywał cel ostrości i nie łapał “fałszywej” płaszczyzny.

2. Płaszczyzna ostrości musi być w 100% równoległa do czujnika, w przeciwnym razie czujniki ostrości mogą dawać różne wyniki. Inaczej mówiąc, tarcza (szachownica) celownicza musi być prostopadle do osi obiektywu. To warunek poprawności pomiaru.

3. Pomiar ostrości powinien odbywać się jak najbliżej środkowego punktu obrazu. Aby wyeliminować błędy krzywizny pola i zniekształcenia obiektywu, musimy ustawiać ostrość przy użyciu punktu centralnego.

4. Pomiar powinien być wykonywany przy “normalnej” odległości fotografowania dla danego obiektywu. Optymalnie byłoby określić odległość, z której najczęściej fotografujemy daną ogniskową.  Wiem, że nie jest to jednoznaczne, ale często mamy stałą lub zbliżoną odległość, z której wykonujemy  np. portrety naszym ulubionym obiektywem. Inna “szkoła” mówi, że odległością pomiarową powinna być przynajmniej 25-krotności ogniskowej obiektywu, a przy dłuższych ogniskowych nawet 50-krotność. Te dwie wytyczne zaznaczono w kalkulatorze odległości (który znajdziecie na dole artykułu), ale nie ma się co tego tak sztywno trzymać, bo bardziej istotną odległością jest ta, której rzeczywiście używamy.

Jak najlepiej przeprowadzić mikrokalibrację?

Ustawiamy aparat na statywie, z osią obiektywu prostopadle do tarczy FocCala. Ważne, aby czerwony punkt w centrum mniejszej szachownicy FocCala był w osi obiektywu. Warto zadbać o dobre światło, bo nie od dziś wiadomo, że autofokus gorzej działa w kiepskich warunkach oświetleniowych. Najlepiej pomiar wykonywać w dzień, w pobliżu okna (ale, żeby na tarczę nie padał żaden cień)., możemy na przykład ustawić się plecami do okna.

Co dalej?
Ja to robię w taki sposób, że wykonuję szereg zdjęć, każde z inną wartością mikrokalibracji. U siebie w aparacie (Nikon) mam do dyspozycji zakres od -20 do +20, czyli 41 stopni (wliczając pozycję neutralną = 0). Po wykonaniu całej serii zdjęć, oglądam je na monitorze (nie ekranie aparatu!) i wybieram to, na którym linia ZERO jest najbardziej ostra. Potem odpowiednią wartość dla danego obiektywu wprowadzam do aparatu.
Jeśli chodzi o odległość, to ja staram się znaleźć “swoją” ulubioną odległość, na której najczęściej pracuję. Oczywiście nie jest to łatwe. Zazwyczaj pierwsze pomiary wykonuję na minimalnej odległości ostrzenia, aby sprawdzić z jak dużą rozbieżnością mam do czynienia (ale to tylko tak dla orientacji). Z reguły po zakończonej kalibracji sprawdzam jak autofokus zachowuje się przy innych odległości. Przy standardach i krótkich tele (50mm, 85mm) sprawdzam z odległości 1m, 3m, 5m, a dalej to już głębia ostrości załatwia sprawę. W przypadku dłuższych ogniskowych musimy przeprowadzić testy z większej odległości (do tego, jak również do obiektywów szerokokątnych przydaje się powiększony FocCal 2.5XXL wydrukowany na formacie A3).

Mam nadzieję, że nieco Wam przybliżyłem strojenie obiektywów domowym sposobem. Oczywiście, aby mieć pewność, najlepiej oddać zestaw (korpus i obiektyw) do serwisu, gdzie zostanie sprawdzony i wykalibrowany przy użyciu profesjonalnego sprzętu.

Poniżej jest kalkulator (teoretycznie) optymalnych odległości pomiarowych dla obiektywów szerokokątnych, standardowych i tele.
Wybieramy wielkość matrycy, ogniskową i maksymalną przysłonę obiektywu, na jakiej będziemy dokonywać pomiaru. Kalkulator podpowie nam jaka odległość powinna być teoretycznie najbardziej optymalna. Oczywiście możemy ręcznie wpisać dowolną odległość i otrzymamy wynik gdzie znajduje się punkt ostrości oraz gdzie się zaczyna i kończy nasza głębia ostrości.

Kalkulator zalecanej odległości do wykonania mikrokalibracji.
Szerokokątne, standardowe i krótkie tele – 25 x długość ogniskowej.
Teleobiektywy – 50 x długość ogniskowej.

Ponadto kalkulator podpowiada, którego FocCala użyć: XL (A4) lub XXL (A3).